On the 230th Anniversary of the First European Constitution (1791)

Poland has a long parliamentary and constitutional tradition. In 1505, the Polish Parliament (Sejm) adopted a major act, also referred to as the Nihil Novi Constitution. The first words of this act read "Nothing new without the common consent." It granted Poland's Nobility the control of all political matters while paving the way to the dominant position of the Polish parliament. In 1573, upon the election of Henryk Walezy to the throne of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the Nobility and the king signed the so-called Artykuły henrykowskie[Henrician Articles], a permanent contract between the two sides. This document, later signed by subsequent kings, described the fundamental principles of governance and constitutional law in the Polish–Lithuanian Commonwealth. Also beginning in 1573, kings of the Polish-Lithuanian Commonwealth signed Pacta conventa [Articles of Agreement] that contained the king's personal obligations to the people of the Commonwealth, including the pledge to respect the laws. (The NYPL holds Pacta Conventa signed by the king Stanisław I Leszczyński upon his election in 1705.)

The Senate of the Republic of Poland declared 2021 the Year of Polish Constitutional Tradition. It marks the 230th anniversary of what is commonly referred to as "Konstytucja 3 maja," which is the Polish-Lithuanian Commonwealth's Constitution of 3 May 1791. It was only the second constitution in the world (after the American Constitution of 1787). Between the 1791 Consitution and the current Consitution of 1997, Poland and Polish lands controlled by other countries had several constitutions. 

Below is a select list of both publications which offer the text of major constitutions and works on them available in the collections of ReCAP partners (NYPL, Columbia University, and Princeton University). Works are listed in chronological order of their publication for easy access to the evolving opinions on these legal documents.

1791  (The Polish-Lithuanian Commonwealth)

• New Constitution of the Government of Poland: Established by the Revolution, the Third of May, 1791(London: J. Debrett, 1791).
• Vom entstehen und untergange der polnischen konstitution vom 3ten May 1791 / Hugo Kołłątaj ([Lemberg: s.n.], 1793).
• Konstytucja trzeciego Maja r. 1791 / Marceli Handelsman (Warszaw, 1907).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej / opracował i objaśnił Dr. Juljan Makowski (Warszawa: F. Hoesick, 1924).
• Konstytucja Trzeciego Maja: W Stopįećdziesįeciolecie Powstania / Jan Godowski (Glasgow, Scotland: Ksįażnica Polska, 1942).
• Konstytucja 3 maja [1791] jako dokument óswiecenia / Bogusław Leśnodorski  ([Warszawa]:Czytelnik, 1946).
• Konstytucja 3 maja/ oprac. Jerzy Łojek (Lublin : Wydawn. Lubelskie, 1981).
• Konstytucja 3 Maja 1791 roku w dokumentach / opracowała Maria Woźniakowa (Warszawa: Wydawn. Sejmowe, 1991).
• Konstytucja 3 Maja w tradycji polskiej / Stanisław Dzięciołowski (Warszawa: Oficyna Wydawn. Epoka, 1991).
• Konstytucja 3 Maja w historiografii polskiej / Andrzej Wierzbicki (Warszawa: Wydawn. Sejmowe, 1993).
• Konstytucja 3 Maja z perspektywy dwusetnej rocznicy : 1791-1991 / pod redakcją Teresy Kulak (Wrocław:  Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993).
• Ku naprawie Rzeczypospolitej : Konstytucja 3 Maja / Jerzy Łojek (Warszawa: Wydawn. Alfa, 1996, c1995).
• Konstytucja 3 Maja 1791 = 1791 gegužės 3-osios Konstitucija = The Constitution of May 3, 1791 / [redaktorzy Anna Gogut, Jerzy Kugler] (Warszawa: Wydawn. Sejmowe, 2001).
• 210 hod Kanstitutsyi Rechy Paspalitaĭ : historyia, prava, tradytsyi matėryialy mizhnarodnaĭ navukovaĭ kanferentsyi, Belaruski dziarzhaŭny universiteet, Minsk, 27 krasavika 2001 h. (Minsk: Belaruski dziarzhaŭny universitėt, 2002).
• Lietuvos konstitucionalizmo istorija : (istorinė Lietuvos konstitucija) : 1387 m. - 1566 m. - 1791 m. - 1918 m. - 1990 m. / Lina Griškevič, Jevgenij Machovenko, Jurgita Paužaitė-Kulvinskienė, Vaidotas A. Vaičaitis (Vilnius: Vilniaus universiteto leidykla, 2016).

1807 (The Dutchy of Warsaw)

• Konstytucja Księstwa Warszawskiego, jej powstanie, systematyka i glówne instytucje w związku z normami szczególowymi i praktyka / Marian Kallas (Toruń: Państwowe Wydawn. Naukowe, Oddz. w Poznaniu, 1970).

1815 (The Kingdom of Poland)

• Królestwo Polskie; dokumenty historyczne, dotycz̧ace prawno-politycznego stosunku Królestwa Polskiego do Cesarstwa Rosyjskiego / Wydali Maciej Radziwiłł i Bohdan Winiarski (Warszawa, Skład gł. u Gebethnera i Wolffa, 1915).
• Przemiany spoleczne i gospodarcze w Królestwie Polskim, 1815-1830; wybór tekstów zródłowych / Stefan Kieniewicz (Warszawa: Ksiazka i Wiedza, 1951).
• System polityczny, prawo i konstytucja Królestwa Polskiego 1815-1830 : w przededniu dwusetnej rocznicy powstania unii rosyjsko-polskiej / pod red. Lecha Mażewskiego (Radzymin : Wydawnictwo von boroviecky, 2013).

1921 (The Second Polish Republic)

• Konstytucja 17 marca 1921 r. (Warszawa: Nakładem dziennika Rzeczpospolita, 1921).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; ustawa z dnia 17 marca 1921 r. (Warszawa: E. Wende i S-ka [1921]).
• Odbudowa państwowości polskiej: najważniejsze dokumenty, 1912-styczeń 1924 / Kazimierz Władysław Kumaniecki (Warszawa: J. Czernecki, 1924).
• Constitution de la République de Pologne. Loi du 17 mars 1921 / Avant-propos, par Joseph Barthélémy, député du Gers ... Introduction historique, par Michel Potulicki, rapporteur du secrétariat général de la Commission polonaise. Traduction de Henri Grappin, professeur à l'École nationale des langues orientales (Paris: [Société anonyme du recueil Sirey], 1926).
• Burżuazyjno-obszarnicza konstytucja z 1921 roku w praktyce / Andrzej Gwiżdż (Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956).
• Konstytucja marcowa / opracował Andrzej Burda (Lublin: Wydawn. Lubelskie, 1983). 

1935 (The Second Polish Republic)

• Nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej / wydał i wstępem opatrzył Stanisław Car (Warszawa  Ksi̧egarnia Powszechna, 1935).
• Constitution of the Republic of Poland (April 23rd, 1935) / preface by Stanisław Car; outline of legislation on presidential and parliamentary elections by Michael Potulicki (Warsaw: Polish Commission for International Law Cooperation, 1935).
• Constitution of the Republic of Poland (official Journal of laws, no. 30, 24 April 1935) = Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dziennik ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nr. 30, z dnia 24 kwietnia 1935 r.) (London: M.I. Kolin, 1941).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (New York: Amerykański Instytut Józefa Piłsudskiego, 1944).

1952 (The Polish People's Republic)

• Draft Constitution of the Polish People's Republic [prepared by the Constitution Commission] (Washington: Polish Embassy, [1952]). 
• Constitution of the Polish People's Republic(Warsaw, 1953).
• Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej; zbiór tekstów / Z przedm. Kazimierza Biskupskiego (Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1954).
• Konstytucja jako ustawa zasadnicza Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej / Rozmaryn, Stefan (Warszawa: Państwowe Wydawn. Naukowe, 1961).
• Constitution of the Polish People's Republic (adopted by the Legislative Seym on July 22, 1952), with an introduction by Andrzej Burda (Warsaw: Polonia Publishing House, 1964)
• Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wyboru dokonano według stanu prawnego na dzień l marca 1968 r. po zasięgnięciu opinii specjalistów (Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1968).
• Konstytucja PRL po zmianach z 1976 r. / Wojciech Sokolewicz (Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1978).
• Konstytucja i podstawowe akty ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej : według stanu prawnego na dzień 1 października 1978 r. / opracowali Feliks Siemieński, Wiesław Skrzydło i Jan  Ziembiński (Warszawa: Wydawn. Prawnicze, 1978).

1992 (The Third Polish Republic)

• Ustawa konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Utrzymane w mocy przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 lipca 1952 r. Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej / [wstęp Krzysztof Skotnicki] (Warszawa: Wydawn. Nauk. PWN, 1993).
• The Constitutional Act of 17th October 1992: on the mutual relations between the legislative and executive institutions of the Republic of Poland and on local self-government: with constitutional provisions continued in force / [Chancellory of Sejm, Bureau of Research; translation of the Constitutional Act by Albert Pol; of the constitutional provisions continued in force by Mirosława Drabkowska and Albert Pol] (Warsaw:  Sejm Pub. Office, 1993).
• "Mała konstytucja" w procesie przemian ustrojowych w Polsce / redaktor naukowy Maria Kruk (Warszawa: Wydawn. Sejmowe, 1993).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej : wybór źródeł : stan prawny na dzień 15 września 1996 r. / opracował Dariusz Dudek (Lublin: Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze, 1996).

1997 (The Third Polish Republic)

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: tekst uchwalony przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r. / wprowadzenie Wiesław Skrzydło (Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze s.c., 1997).
• Verfassung der Republik Polen / aus dem Polnischen übersetzt von Ewa Misior ; durchgesehen von Andrzej Szmyt, Mathias Maul  (Warschau: Verlag des Sejm, 1997).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. : wybór źródeł : stan prawny na dzień 15 marca 1998 r. / opracował Dariusz Dudek.
• The Constitution of the Republic of Poland (Warsaw: Sejm Pub. Office, 1999).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej : z dnia 2 kwietnia 1997 r. : wraz z indeksem rzeczowym / [redakcja, Anna Tenerowicz] (Warszawa: C.H. Beck, 2000).
• The Constitution of the Republic of Poland and, The Standing Orders of the Sejm / [translators, Albert Pol and Andrew Caldwell] (Warszawa: Kancelaria Sejmu, 2003).
• Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej : z dnia 2 kwietnia 1997 r. / Krzysztof Prokop (Białystok: "Temida 2", 2005).
• Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: raport końcowy z badań / Kazimierz Działocha (red.) [et al.] ; Polskie Towarzystwo Prawa Konstytucyjnego ; [Kancelaria Sejmu] (Warszawa: Wydawn. Sejmowe, 2006).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych / redaktor naukowy Stanisław Biernat (Warszawa: Trybunał Konstytucyjnyo Wydawnictwa , 2013).
• Zasada podziału władzy w konstytucji RP z 1997 roku / Grzegorz Kuca (Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2014).
• 20 lat Konstytucji RP: konferencja w Sejmie 8 kwietnia 2017 roku / wstępem opatrzył Janusz Gmitruk (Warszawa:  Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2017).
• Konstytucja Solidarności / redaktor naukowy Jan Majchrowski (Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018).